Αυτό που βιώνει η ανθρωπότητα το τελευταίο διάστημα θα μπορούσε να ήταν μια καλογυρισμένη χολυγουτιανή ταινία φαντασίας. Άνθρωποι κυκλοφορούν με μάσκες, αν ανήκουν στους τυχερούς που πρόλαβαν να αγοράσουν, το αντισηπτικό τζελ έχει γίνει πια εθισμός, τα σχολεία κλειστά όπως και πολλές υπηρεσίες. Όπου σταθεί κανείς (από απόσταση) ακούει συζητήσεις, πολλές φορές πασπαλισμένες με τρόμο, που αφορούν τον ιό. Όπως και να το κάνουμε είμαστε μπροστά σε μια κατάσταση που δεν ξέρουμε ούτε μπορούμε να υπολογίσουμε με ακρίβεια την εξέλιξη της.
Αυτό αποτελεί ιδανική συνθήκη για να πυροδοτήσει την εγγενή τάση κάθε ζωντανού οργανισμού, το άγχος. Εδώ είναι σημαντικό να αναφέρω ότι το άγχος αυτή την περίοδο είναι λογικό και αναμενόμενο αφού η κατάσταση έχει επηρεάσει την ρουτίνα μας. Κάτι τέτοιο είναι απόλυτα χρήσιμο αυτή την περίοδο αφού μας παρακινεί να λαμβάνουμε μέτρα προστασίας. Βέβαια, υπάρχει και η αλλη όψη που είναι αυτη των ατόμων που ήδη πάσχουν από κάποια αγχώδη ή άλλου είδους διαταραχή όπως για παράδειγμα η κατάθλιψη. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι καλό τα άτομα αυτά να είναι σε επαφή με τους ειδικούς ψυχικής υγείας για συμβουλευτική και καθοδήγηση.
Η καλύτερη ίσως συμβουλή που πρέπει όλοι να ακολουθούμε είναι σε τέτοιες περιόδους να διατηρούμε την ψυχραιμία μας εκλογικεύοντας και φιλτράροντας τα όσα ακούμε. Αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση να εθελοτυφλούμε ή να υποβαθμίζουμε την κατάσταση αλλά να αποφεύγουμε συνειδητά την καταστροφολογία.
Αυτές τις μέρες πολλοί γονείς με ρωτούν για το πως θα αντιμετωπίσουν τον εγκλεισμό. Κάτι που τους υπενθυμίζω συχνά, όπως και τον εαυτό μου, είναι ότι τα παιδιά μας απορροφούν τέλεια όλους τους κραδασμούς μας. Είναι καλό οι γονείς να προσέξουν πως εκφράζουν μπροστά στα παιδιά την ανησυχία και τον προβληματισμό τους όσο αφορά τις εξελίξεις. Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν να μην υποκύπτουμε σε μικροβιοφοβίες ή να δημιουργούμε εικόνες επικείμενης καταστροφής. Δεν πανικοβαλλόμαστε αλλά μαθαίνουμε να διαχειριζόμαστε την κατάσταση μαζί με το παιδί μας, με ειλικρίνεια και ωριμότητα. Δίνουμε απλές εξηγήσεις χωρίς περιττές λεπτομέρειες και το πιο σημαντικό ακούμε τις ανησυχίες και απορίες που πιθανόν να έχουν. Όσο αφορά τα παιδιά μας πρέπει να γνωρίζουμε ότι μπορούν πολύ πιο εύκολα από εμάς να προσαρμόζονται και να αφομοιώνουν καινούργιες καταστάσεις οπότε είναι χρήσιμο για την μετέπειτα πορεία να διατηρείται ένα σταθερό πρόγραμμα και κανόνες ώστε όταν όλη αυτή η κατάσταση αντιμετωπιστεί και γυρίσουμε στην καθημερινότητα, το παιδί σας να μην δυσκολευτεί να ενταχθεί παρουσιάζοντας άλλου είδους προβλήματα. Στο διαδίκτυο κυκλοφορούν εξαιρετικές και εφευρετικότατες ιδέες για το πως μπορείτε να περνάτε τον χρόνο σας δημιουργικά όπως πχ. επιτραπέζια, χειροτεχνίες, ζωγραφική, καραόκε, να ασχοληθείτε με την φωτογραφία, κλπ. Εμείς οι γονείς είναι καλό να το δούμε ως μια πολύ καλή ευκαιρία να αναπληρώσουμε τον χαμένο χρόνο, λόγω προγράμματος ,με τα παιδιά μας.
Μέσα από αυτή τη κατάσταση αναδύεται μια πανανθρώπινη σκληρή αλήθεια. Η ψευδαίσθηση του ελέγχου. Η τάση αυτή που έχουμε να πιστεύουμε ότι έχουμε τον έλεγχο ή ότι μπορούμε να επηρεάσουμε γεγονότα πάνω στα οποία δεν έχουν καμία πραγματική επιρροή. Αυτή τη στιγμή παίρνουμε ένα πολύ σπουδαίο μάθημα ζωής και αντιλαμβανόμαστε πόσο ευάλωτοι είμαστε μπροστά σε μια τέτοια κατάσταση. Αυτό μας μαθαίνει να εξασκόμαστε στο να είμαστε παρόντες στο εδώ και τώρα που από μόνη της αυτή η διαδικασία είναι καταπραυντική. Όσο περισσότερο ζούμε το εδώ και το τώρα, όσο περισσότερο ζούμε στο εδώ και το τώρα κι όσο περισσότερη ευγνωμοσύνη νιώθουμε για αυτά που έχουμε, τόσο περισσότερο θα είμαστε σε επαφή με τον αληθινό μας εαυτό. Κι όσο σε καλύτερη επαφή είμαστε με τον αληθινό μας εαυτό, τόσο περισσότερο απελευθερωνόμαστε από το άγχος, τόσο περισσότερο απολαμβάνουμε τα όσα μας δίνονται και σε τόσο καλύτερη εγρήγορση είμαστε να εντοπίζουμε και να βιώνουμε θετικές καταστάσεις στη ζωή μας.
Αντί λοιπόν να αντιστέκεσαι στο αρνητικό συναίσθημα που μας περιβάλει σχεδόν όλους αυτή τη περίοδο, αποδέξου το όπως είναι. Γιατί αυτό που είναι, είναι. Αυτό που συμβαίνει, συμβαίνει. Δεν μπορείς να υποκριθείς ότι δε συμβαίνει. Αποδέξου το όπως είναι, όμως τοποθέτησε την προσοχή σου στα θετικά που απορρέουν από αυτή τη κατάσταση όπως ο χρόνος που δεν είχες για να ασχοληθείς με τον εαυτό σου, να διαβάσεις ένα βιβλίο, να γυμναστείς, να κάνεις μια παύση από την ρουτίνα σου χωρίς ενοχές.
Η αληθινή γενναιοδωρία απέναντι στο μέλλον μας, είναι το να δίνουμε τον καλύτερο μας εαυτό στο εδώ και το τώρα μας!
Και ας μην ξεχνάμε ότι αυτό θα περάσει όπως πέρασαν κι άλλα. Το θέμα είναι να επιλέξουμε συνειδητά να μάθουμε κάτι από αυτό.
Ευάγγελος Ορφανίδης Κλινικός Ψυχολόγος
