Παιδοκτονία θεωρείται η αφαίρεση ζωής του τέκνου (βιολογικού ή υιοθετημένου) από τον γονέα ή τους γονείς. Βρεφοκτονία αποκαλείται η παιδοκτονία πριν την ηλικία των 2 ετών. Η παιδοκτονία είναι ένα έγκλημα που αναφέρεται από καταβολής κόσμου (π.χ. Μήδεια, Οιδίπους). Στις παιδοκτονίες πολύ συχνά ο δράστης προβαίνει σε αυτοκτονία, η οποία τις περισσότερες φορές ήταν προαποφασισμένη και προγραμματισμένη να ακολουθήσει την τέλεση του φόνου. Παρόλο που είναι εξαιρετικά δύσκολο να προσπαθήσει κανείς να καταλάβει πώς ένας γονέας σκοτώνει το ίδιο του το παιδί, τα αποτελέσματα των ερευνών που μελετούν την αιτιολογία της παιδοκτονίας έχουν κατηγοριοποιήσει το αποτρόπαιο αυτό έγκλημα βάσει κινήτρου:
α. Αλτρουιστική παιδοκτονία: ο γονέας σκοτώνει το παιδί γιατί θεωρεί ότι είναι προς όφελος του παιδιού. Συνήθως συνδυάζεται με παράλληλη αυτοκτονία ή απόπειρα αυτοκτονίας. Ο φόνος γίνεται για να σταματήσει να υποφέρει το παιδί (συνήθως πάσχει από κάποιου είδους αναπηρία, που ο γονέας αξιολογεί ως αβάσταχτη).
β. Παιδοκτονία οφειλόμενη σε οξύ ψυχωτικό επεισόδιο: ο γονέας σκοτώνει το παιδί χωρίς προϋπάρχον κίνητρο, ορμώμενος από εντέλλουσες ψευδαισθήσεις.
γ. Παιδοκτονία του ανεπιθύμητου παιδιού: ο γονέας σκοτώνει το παιδί, γιατί δημιουργεί εμπόδια στη ζωή του (π.χ. παιδί εκτός γάμου) ή γιατί ο θάνατός του θα του αποφέρει κάποιο κέρδος (π.χ. κληρονομιά, γάμος με κάποιον που δεν επιθυμεί παιδιά).
δ. Ατυχής παιδοκτονία: Ο γονέας σκοτώνει το παιδί χωρίς να έχει πρόθεση θανάτου (π.χ. σωματική κακοποίηση). Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει και το σπάνιο σύνδρομο Münchausen μέσω πληρεξουσίου (Münchausen syndrome by proxy), που αποτελεί μια κατασκευή της ασθένειας ή πρόκληση τραύματος από τρίτο πρόσωπο (συνήθως μητέρα) με στόχο τη νοσηλεία του παιδιού.
ε. Εκδικητική παιδοκτονία: Ο γονέας σκοτώνει το παιδί για να εκδικηθεί τον/την σύντροφό του για απιστία ή για εγκατάλειψη.
Οι συνηθέστερες παιδοκτονίες που τελούνται από γυναίκες είναι συνήθως βρεφοκτονίες. Οι δράστριες είναι συνήθως νέες, άγαμες και συχνά έχουν αποκρύψει τις εγκυμοσύνες τους από τον κοινωνικό τους περίγυρο. Το ισχυρότερο κίνητρο για τις βρεφοκτονίες είναι η μη επιθυμία της εγκυμοσύνης εξ’ αρχής.
Οι μητέρες που σκοτώνουν τα παιδιά τους σε μεγαλύτερη ηλικία συνήθως αναφέρουν σοβαρή αγχώδη και καταθλιπτική συμπτωματολογία για αρκετό διάστημα πριν την εγκληματική τους πράξη. Σε περίπτωση που ο φόνος είναι αποτέλεσμα κακοποίησης, η κακοποίηση προϋπήρχε για πολύ καιρό. Οι συχνότερες ψυχιατρικές διαγνώσεις που τίθενται σε μητέρες που σκότωσαν τα παιδιά τους είναι: επιλόχειος ψύχωση ή μεταιχμιακή διαταραχή προσωπικότητας.
Απόσπασμα από το βιβλίο: Εγχειρίδιο Κλινικής Εκπαίδευσης στην Ψυχική Υγεία, Εκδόσεις: University Studio Press, Θεσσαλονίκη
